اقتصاد علم
معرفی، اهداف و چشم‌اندازها
یافته ها و نتایج تحقیقاتی تا هنگامی که در عرصه عمل استقرار نیابند و عواید آنها نصیب جامعه نشود، نمی تواند منشا رفاه عمومی و ثروت انسان ها باشند. این موضوع با تجاری سازی تحقق می یابد که یکی از پیچیده ترین مراحل فرایند نوآوری فناورانه استو هیچ الگوی قطعی و بلامنازعی برای آن وجود ندارد. با ظهور اقتصاد دانش بنیان در اواخر قرن بیستم خط¬مشی-های آموزش عالی نیز محتمل تغییراتی شده اند که سبب گردیده دانشگاهها و مراکز پژوهشی مانند شرکت های خصوصی برای کسب منابع مالی ایفای نقش کنند. امروزه نگرش سنتی به دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی به عنوان تولید کننده و اشاعه دهنده علم و دانش مورد تجدیدنظر قرارگرفته است، در این نگرش جدید دانشگاهها دارای مسئولیت بیشتری جهت تبدیل دستاوردهای تحقیقاتی خود به عوامل فراهم کننده رشد اقتصادی، رفاه عمومی و ثروت جامعه هستند. کشورهای دارای اقتصاد پویا و متحرک، دانشگاههای قوی دارند که با دولت، صنعت و تجارت ارتباط و هماهنگی همه¬جانبه دارند. یکی از بسترهای توسعه این ارتباط جهت گیری در تبدیل تولیدات علمی دانشگاهها به محصولات تجاری است. لذا ایجاد بسترهایی برای تجاری سازی یافته های پژوهشی و ارائه دانش به بازار جزء ضروریات عصر حاضر است که علاوه بر فراهم کردن ارزش اقتصادی قابل توجه برای سازمان مبدا منجر به رشد فنی، اقتصادی و افزایش رفاه کلی جامعه می گردد. تجاری سازی موفق فناوری حداقل نیاز به تقاضای کافی، برتری بالقوه فناوری برای پاسخگویی به آن تقاضا و یک فرد یا شرکت کارآفرین با منابع و توانمندی-های مدیریتی و بازاریابی مناسب برای تحویل محصول نهایی به بازار می باشد. گروه اقتصاد علم در سال ۱۳۸۴ با هدف تجاری سازی نتایج تحقیقات حوزه علوم انسانی و اجتماعی به عنوان یکی از گروه های هفتگانه مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور تشکیل گردید.
چشم انداز گروه اقتصاد علم، تجاری سازی تحقیقات حوزه علوم انسانی و عملیاتی ساختن دانش فراگیر شده در دانشگاه و به کارگیری آنها در محیط خارج دانشگاه برای ایجاد درآمد و کسب منفعت اقتصادی برای فراگیران آن است.
شرح وظایف و عملکرد
- بررسی زمینه ها و راه های اقتصادی کردن پژوهش در حوزه علوم انسانی و اجتماعی
- تحلیل و بررسی موانع تجاری سازی نتایج تحقیقات
- مطالعه و تحقیق و ارائه روش های ارتقاء مشارکت بخش خصوصی در پژوهش و تولید علم و فناوری
- مطالعه در حوزه اقتصاد دانش بنیان
- مطالعه بر روی بهبود سیستم بودجه ریزی پژوهش کشور
- تحلیل و ارزیابی بودجه علم
- مطالعه و اندازه گیری آثار اقتصاد علم و فنّاوری
- پیچیدگی اقتصادی
- نظام توسعه منابع مالی وزارت عتف
پروژه‌ها
طی سالهای گذشته پروژه های متعددی توسط محققان گروه تدوین و منتشر شده است که از جمله آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- شناسایی سطح دانش مولد در اقتصاد ایران با تکیه بر رویکرد پیچیدگی اقتصادی (مطالعه مقایسه ای با کشورهای آسیای جنوب غربی)
- شناسایی مرز قابلیتهای فناورانه همجوار در صنایع ایران
- سنجش رقابت پذیری علمی ایران در منطقه با استفاده از شاخص پیچیدگی علمی
- ارائه مدلی برای سنجش میزان بهره وری مالی / انسانی دانشگاهها
- دلایل موفقیت و عدم موفقیت مدیریت پژوهشی دستگاههای اجرایی
- بررسی نقش مطبوعات کشور در گسترش ارتقای تفکر علمی
- شناسایی ویژگیهای اقتصاد دانش بنیان و بررسی روند حرکت کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه
- سنجش جایگاه ایران در منطقه آسیای جنوب غربی در حوزه اقتصاد دانش محور
- بررسی تطبیقی بودجه برخی دانشگاههای خارج و داخل کشور
- امکان سنجی و ضرورت برگزاری کنفرانس بین المللی سیاست علم و فناوری
- تحلیل سالیانه و تفضیلی بودجه پژوهشی کشور سال ۱۳۸۵
- تحلیل سالیانه و تفضیلی بودجه پژوهشی کشور سال ۱۳۸۶
- دیدگاه مکاتب اقتصادی اصلی در خصوص جایگاه علم و فناوری در توسعه
- ارائه برآورد دقیق و راهکارهای مورد نیاز برای محاسبه سهم تحقیق و توسعه از تولید ناخالص داخلی ایران
- آسیب شناسی نظام ملی نوآوری در دستیابی به اقتصاد دانش بنیان (مورد مطالعه:اقتصاد ایران)
کتاب ها
- مقدمه ای بر ظرفیت جذب دانش و فناوری: کلید مغفول توسعه، انتشارات مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور
- ترجمه :قدرت گرافیک اطلاعات: استفاده از تصاویر برای برقراری ارتباط موثر با مخاطبان، نشر چاپار
- ترجمه: چرا اطلاعات رشد می یابد، سزار هیدالگو، انتشارات مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور
- علم و فناوری در اندیشه های اقتصادی، انتشارات مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور
- جایگاه ایران در آسیای جنوب غربی در حوزه اقتصاد دانش بنیان، انتشارات مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور
- شناسایی بنیان های اقتصاد دانش بنیان، انتشارات مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور
- نقد کتاب گردشگری و توسعه اقتصادی در اقیانوس هند، مجله مطالعات جهانگردی دانشگاه علامه طباطبایی
- جامعه دانش در کشورهای عربی و منا
- ترجمه و تالیف: اطلس پیچیدگی اقتصادی، انتشارات مرکز نشر بازرگانی
مخاطبان
به طور کلی مخاطبان ما شامل سه گروه هستند:
- جامعه علمی(شامل اساتید، دانشگاهها و محققین)
- سیاستگذاران و سیاستمداران حوزه علم فناوری و نوآوری
- فناوران و صنعتکاران حوزه اقتصادی
- شرکت های دانش بنیان
مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور کانون تفکر در زمینه سیاست‌پژوهی و سیاست‌سازی علم، پژوهش و فناوری در سطح ملی.
درج دیدگاه